مقالۀ حاضر به بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر دیدگاه کلاسیک آن می پردازد. برخلاف نظریۀ کلاسیکِ استعاره که استعاره را موضوعی صرفاً ادبی و زبانی می داند، نظریۀ معاصر ادعا می کند نظام ادراکی انسان اساساً سرشتی استعاری دارد و استعاره به شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرۀ انسان فراوان به کار می رود. این دیدگاه نخستین بار در سال 1980 توسط جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعاره هایی...

مقالۀ حاضر به بررسی دیدگاه معاصر استعاره در برابر دیدگاه کلاسیک آن می پردازد. برخلاف نظریۀ کلاسیکِ استعاره که استعاره را موضوعی صرفاً ادبی و زبانی می داند، نظریۀ معاصر ادعا می کند نظام ادراکی انسان اساساً سرشتی استعاری دارد و استعاره به شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرۀ انسان فراوان به کار می رود. این دیدگاه نخستین بار در سال 1980 توسط جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعاره هایی...

عضو دل به جهت جایگاه مرکزی خود در بدن انسان از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. بررسی مفهوم­سازی­هایی که در زبان فارسی در خصوص اعضای بدن انجام شده، نشان می­دهند که عضو دل بیش از هر عضو دیگری در این مفهوم­پردازی­ها دخیل بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط مفهوم­سازی­های عضو دل با دیگر اعضای بدن در غزلیات حسن دهلوی بر اساس نظریۀ معاصر استعاره یا استعارۀ مفهومی است. این بررسی به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و...

بسیاری از بنیادی ترین مفاهیم ما از جمله زمان، کمیّت، حالت، دگرگونی، کنش، علّت، هدف، شیوه، وجه (modality) و حتی مفهومِ یک مقوله از طریقِ مفاهیم استعاری درک می شوند. مولانا برای نشان دادن جهان عرفانی خود از مفاهیم استعاری بیشترین بهره را گرفته است. «خوردن» از پرکاربردترین واژه هایی است که در دیوان شمس برای نمایاندن تمامی ساحت های مادی و روحانی استفاده شده، و واژه های دیگری از خانوادۀ آن، در بازتاب ای...

با گذشت چند دهه از پژوهش های معاصر استعاره، استعارۀ مفهومی در میان سایر نظریه ها، جایگاه ویژه ای یافته است و پیوسته در پیوند با رشته های دیگر نگاه های تازه ای را وارد جریان پژوهش استعاره می کند. نظریۀ استعارۀ شناختی معتقد است که استعاره ها همه جا حضور دارند و ادراک افراد متأثر از ساختارهای استعاری است. از این رو ما با پرسش هایی از این دست مواجه ایم که ارتباط مخاطب با استعاره چگونه است؟ آیا استع...

لیکاف و جانسون در «نظریۀ معاصر استعاره»، استعاره را صرفاً زبانی و در حد واژگان نمی دانند؛ بلکه فرایندهای تفکر انسان را در اساس استعاری می دانند و معتقدند نظام تصوری ذهن انسان بر مبنای استعاره شکل گرفته و تعریف شده است. آن ها استعارۀ مفهومی را از جهتی به وجودی و ساختاری تقسیم می کنند. لیکاف و جانسون همۀ استعاره ها را از آن نظر که از ساختاری برای ساختار دیگر الگوبرداری می کنند، ساختاری و از آن جهت...

از زمانی که جرج لیکاف و مارک جانسون در کتاب استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم (1980م.)بحث استعارۀ مفهومی را مطرح کرده‌اند، نزدیک به چهار دهه می‌گذرد که در این سال‌های نسبتاً طولانی، نظریۀ آنان طرفداران بسیاری یافته‌است و در بررسی‌های زبانی و پژوهش‌های ادبی فارسی نیز نگاه به اندیشۀ این دو زبان‌شناس آمریکایی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. در این مقاله، ابتدا اشاره‌ای به این نکته می‌شود که این ...

هدف پژوهش حاضر معرفی کاربرد نظریۀ استعارۀ مفهومی در هنر و به دست دادن روشی کارآمد برای هنرمندان تصویرگر است تا هنگام رویارویی با نمونه غزل عرفانی فارسی (نمونۀ موردی غزلی از کلیات شمس) توانایی لازم برای دستیابی به زیرساخت های غزل را به دست آورند. برای رسیدن به این غایت از روش مطالعۀ استعارۀ مفهومی در شعر و تصویر استفاده شده و ویژگی های کاربردی این نظریه به منظور دست یابی به تصویرگری غزلیات که قا...

نظریۀ معاصر مدّعی است نظام ادراکی انسان اساساً استعاری است و استعاره به‌شکل ناخودآگاه و غیراختیاری، در زندگی روزمرّۀ انسان به‌کرّات به‌کار می‌رود. این دیدگاه را نخستین‌بار در سال 1980 جورج لیکاف و مارک جانسون با انتشار کتاب استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم مطرح کردند. نگرش استعاری سهروردی در روایت‌های شهودی خویش عنصر بلاغی مسلّط بر سبک شخصی اوست. بر این اساس در این مقاله ابتدا به دستگاه فکری و ...

لیکاف با نقد دیدگاه ارسطویی دربارۀ استعاره، نظریۀ شناختی استعاره را پایه‌گذاری کرد. با فرض پذیرش نظریۀ شناختی استعاره، مفاهیم انتزاعی مطرح در فلسفۀ اسلامی نیز به‌واسطۀ استعاره‌های مفهومی قابل فهم می‌شوند. این استعاره‌ها اغلب به صورت ناخودآگاه از سوی فلاسفه مورد استفاده قرار گرفته‌اند. وجود به‌عنوان یکی از مهمترین پایه‌های فلسفۀ ملاصدرا به‌واسطۀ استعاره‌های متعددی مفهوم‌سازی می‌شود. استعارۀ «وجو...